کیسه های تهی میراث فرهنگی چشم دولت دوخته

سایت میراث خبر اعلام کرده است که برای نگهداری محوطه تاریخی بیستون احتیاج به یک بودجه سالانه می باشد.

در ایران همه سازمان ها و ارگان ها چشم به دولت دوخته اند و هرگاه کیسه شان تهی می شود روی به سوی دولت می آورند. این موضوع در باره برخی ارگان ها مانند نیروهای مسلح و یا وزارت کشور و... شاید مورد قبول باشد اما در مورد ارگان هایی مانند سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با داشتن این همه فرصت پول سازی جای بسی تعجب است که مسئولانش خواستار بودجه ای سالانه و خاص به طور مثال برای نگهداری از بیستون هستند.

چند وقت پیش آماری دیدن مبنی بر این که ترکیه بخش عظیمی از بودجه سالانه اش را از طریق صنعت توریسم به دست می آورد با این حال به گفته مسئولان امر درامد ایران از بخش گردشگری آنقدر ناچیز است که حتی قادر به تامین اعتبار برای نگهداری محوطه های تاریخی و باستانی نیست.

البته در کشوری که با ساختن یک برج بی قد وقواره به راحتی می توان  یک میدان بزرگ و تاریخی را که چشم هر بیننده ای را در خود ثابت می کند، به راحتی از لیست میراث جهانی خارج کرد، دیدن این صحنه ها آنقدرها هم جای تعجب ندارد.

 شاید بازهم جای تعجب نباشد اگر فردا بشنویم که ردیفی از حساب ذخیره ارزی (که البته در حال حاضر موجودی آن منفی شده است)را به میراث فرهنگی و گردشگری اختصاص داده  اند.

       .................. واقعا که

اقتصاد شهر سوخته در دست زنان بوده است

 سرپرست هیات کاوش شهر سوخته گفت: بیشتر کاوش‌های ده سال گذشته‌ی شهر سوخته، در بخش گورستان بوده‌اند، سیدمنصور سیدسجادی که در جمع دانشجویان در دانشگاه سیستان و بلوچستان سخن می‌گفت، درباره‌ی سفال‌های به‌دست آمده از حفاری‌های شهر سوخته، اظهار کرد: از جمله تولیدات اقتصادی در شهر سوخته تولیدات سفال بوده که به تعداد زیاد تولید می‌شده و مرغوبیت متوسطی داشته‌اند. بیشتر سفال‌های رنگی و منقوش در این منطقه مانند سفال شمال خراسان بوده‌اند و انعکاس طبیعت در سفال‌ها به خوبی دیده می‌شود.

 وی درباره‌ی پارچه‌ها و الیاف به‌دست آمده، توضیح داد: حدود 800 قطعه‌ی ثبت‌شده در این مورد وجود دارند. پارچه‌های این منطقه به‌صورت قلاب‌بافی بوده‌اند و با قلاب‌های چوبی بافته می‌شدند. همچنین پارچه‌های دورنگ، نخ، بند کفش، طناب و تور ماهی‌گیری هم به‌دست آمده‌اند    

 او افزود: اغلب مهرهای شهر سوخته به‌صورت مسطح و از جنس فلز، سنگ و... هستند و از آنجایی که این مهرها بیشتر در قبور زنان یافت شده‌اند، احتمال می‌رود که اقتصاد مردم شهر سوخته بیشتر در دست زنان بوده باشد.

 سجادی درباره‌ی اجناس چوبی یافت‌شده، گفت: از جمله اجناس چوبی به ملاقه، دوک، بقایای اشیای حصیری و شانه‌ی معرق‌کاری‌شده می‌توان اشاره کرد که این شانه بسیار منحصربه‌فرد است.

 وی درباره‌ی هنر تزیینی و جواهرات شهر سوخته، اظهار داشت: در شهر سوخته ظرف‌های مرمر بسیار زیادی دیده می‌شوند که برخی از آن‌ها، ظرافت‌های خاصی دارند. همچنین صنعت جواهرسازی و تزیینات طلایی در آن دوره، بسیار ظریف و جالب بوده و در واقع هنر و صنعت در شهر سوخته سطح بسیار بالایی داشته است و از روی جواهرات ساخته‌شده به‌خوبی این مطلب را می‌توان درک کرد.

شهر سوخته کجاست؟

شهر سوخته» در ۵۶ کیلومتری زابل در استان سیستان و بلوچستان و در حاشیه جاده زابل - زاهدان واقع شده و پنج هزار سال قدمت دارد. این شهر در ۳۲۰۰ سال قبل از میلاد پایه گذاری شده و مردم این شهر در چهار دوره بین سال‌های ۳۲۰۰ تا ۱۸۰۰ قبل از میلاد در آن سکونت داشته اند.

بر مبنای یافته‌های باستان شناسان شهر سوخته ۱۵۱ هکتار وسعت دارد و بقایای آن نشان می‌‌دهد که این شهر دارای پنج بخش مسکونی واقع در شمال شرقی شهر سوخته، بخش‌های مرکزی، منطقه صنعتی، بناهای یادمانی و گورستان است که به صورت تپه‌های متوالی و چسبیده به هم واقع شده اند. هشتاد هکتار شهر سوخته بخش مسکونی بوده است.

تحقیقات نشان داده است این محوطه بر خلاف اکنون که محیط زیست کاملاً بیابانی دارد و فقط درختان گز در آنجا دیده می‌‌شود، در پنج هزار سال قبل از میلاد منطقه‌ای سبز و خرم با پوشش گیاهی متنوع و بسیار مطلوب بوده و درختان بید مجنون، افرا و سپیدار در آنجا فراوان وجود داشته است. در آن دوران نیز این منطقه بسیار گرم بوده، اما آب رودخانه هیرمند و شعباتش به خوبی زمین‌های کشاورزی شهر سوخته را سیراب می‌‌کرده است.

دریاچه هامون در ۳۲۰۰ قبل از میلاد دریاچه‌ای بزرگ و پرآب بوده و رودها و شاخه‌های قوی از آن منشعب می‌‌شده و در اطراف آن نیزارهای وسیعی وجود داشته است. در بررسی‌های منطقه‌ای در اطراف شهر سوخته بستر رودخانه‌های مختلف و آبراه‌هایی پیدا شده که به مزارع کشاورزی شهر سوخته آب می‌‌رسانده اند. در اولین فصل کاوش در شهر سوخته کوچه‌ها و خانه‌های منظم، لوله کشی آب و فاضلاب با لوله‌های سفالی پیدا شد که نشان دهنده وجود برنامه ریزی شهری در این شهر است.

تخریب یک اثر ملی و.....

چندی پیش یکی از عوامل یک گروه فیلمبرداری که به تازگی در تخت جمشید مشغول ساخت یک فیلم بلند بودند، با ابزار فلزی سر دو سرباز هخامنشی و نقش هدیه‌آورندگان بلوک‌های کاخ H، منسوب به کاخ اردشیر را جدا کرده است.

 نوروزی»، مسئول حراست تخت‌جمشید دراین‌باره به میراث خبر گفت: «از ابتدای فعالیت گروه فیلمبرداری به چند تن از عوامل فیلم مشکوک بودیم که به همین دلیل نیز دو نفر مسئول مراقبت از آن ها شدند. اما در نهایت یکی از آن‌ها به شکل مخفی با ابزار فلزی به دو نقش برجسته تخت جمشید آسیب بسیار رساندند.»

 

 

تصویر سر سرباز هخامنشی که تخریب شده است

 

به گفته کارشناسان تخت جمشید میزان تخریب نقش‌ برجسته‌ها بسیار زیاد است و در این اقدام سر یکی از سربازها جدا و اطراف سر نقش برجسته دیگر کامل خالی شده است.

 این دومین باری است که یک گروه فیلمبرداری در تخت جمشید حادثه می‌آفریند.

 اواسط امسال نیز یک اکیپ فیلمبرداری باعث ایجاد حریق در کاخ خشایارشاه شد.

 «حمیده»، رئیس یگان پاسداران میراث فرهنگی استان فارس دراین‌باره به میراث خبر گفت: «در پی این حادثه نامه‌ای نوشته شده است که به تهران فرستاده می‌شود تا از این پس به هیچ گروه فیلمبرداری اجازه ساخت فیلم سینمایی داده نشود.»

 

وی درباره حادثه اخیر گفت: «کارشناسان تخت جمشید در حال بررسی میزان خسارت وارده هستند و موضوع از طریق دستگاه قضایی پیگیری می‌شود.»

 

بلوک‌های دارای نقش سربازان هخامنشی و هدیه‌آورندگان، متعلق به کاخ منسوب به اردشیر هستند. محل این بلوک‌ها روی پلکان این کاخ بوده اما از آنجایی که این موضوع به درستی مشخص نشده، در همان کنار کاخ نگهداری می‌شدند.

 

در همین حال «مازیار کاظمی»، سرپرست مجموعه تخت جمشید دراین‌باره به میراث خبر گفت: « مقصر چنین اتفاقاتی کسانی هستند که مجوز ساخت فیلم‌های بلند با عوامل زیاد را در تخت جمشید می‌دهند. بارها خواسته شده گروه‌های فیلمبرداری برای ساخت فیلم‌های سینمایی به تخت جمشید نیایند اما این خواسته‌ها تا امروز ثمری نداشته است.»

 

شخص خاطی یکی از عوامل فیلم جدید "حسن فتحی" بوده که در آن "شهاب حسینی" نیز به ایفای نقش پرداخته است.

 

گفته می‌شود بخشی از صحنه‌های فیلم که در تخت جمشید می‌گذرد با تیراندازی مشقی فیلمبرداری شده که این امر وحشت گردشگران را به دنبال داشته است.

در پی این اقدام حسن فتحی کارگردان فیلم مدار صفر درجه  درباره بازداشت یکی از عوامل گروهش به اتهام آسیب به بنای تخت جمشید گفت: ‌اتهام این فرد تاکنون به اثبات نرسیده است.

این کارگردان در عین حال به خبرنگار ایسنا،‌ گفت: این فرد یکی از کارگران صحنه بوده است که از دوـ سه هفته پیش به ما ملحق شده و از افراد ثابت گروه‌ ما محسوب نمی‌شود.

حسن فتحی هم‌چنین یاد‌آور شد: نخستین بار نیست که در فضای بناهای تاریخی کار می‌کنم و در این 12 سال که سریال‌های تاریخی ساخته‌ام، هیچ گاه چنین اتفاقی رخ نداده است و به شدت از این مساله غمگین و ناراحتم و امیدوارم قضیه هرچه زودتر مشخص شود.

این کارگردان هم‌چنین از نحوه‌ی انعکاس خبرهایی که طی این مدت در برخی از رسانه‌ها منعکس شده است ابراز تاسف کرد و افزود: در برخی از این خبرها رعایت تقوی و صداقت نشده است. زیر سوال بردن یک گروه برای عمل یک کارگر ساده که هنوز هم جرم وی به اثبات نرسیده است، ‌کار غیر فرهنگی و اشتباهی است.