به گفتهی مسؤول بررسی و تحقیقات باستانشناسی سدهای کردستان، تپههای باستانی متعددی با آبگیری چند سد این استان به زیر آب میروند.
وی ادامه داد: چندی پیش وزارت نیرو بودجهای 35 میلیون تومانی را برای بررسیهای باستانشناسی و عملیات نجاتبخشی دو سد سنگ سیاه و سیازاخ در اختیار اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری کردستان قرار دارد که براثر یک اشتباه، این بودجه از دست رفت؛ در حقیقت، به اشتباه این اعتبار به خزانهی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری واریز شد که دیگر قابل برداشت دوباره نیست.
او با بیان اینکه تپههای محدودهی سد سیازاخ به دورههای تاریخی و اسلامی تعلق دارند، افزود: مبلغ 25 میلیون تومان از بودجهی تخصیص دادهشده به سد سنگ سیاه مربوط بود که آثار آن درحال زیر آب رفتناند و 10 میلیون تومان باقیمانده نیز به سد سیازاخ تعلق داشت. البته مسؤولان برای گرفتن اعتباری دیگر از وزارت نیرو درحال تلاش هستند.
مسؤول بررسی و تحقیقات باستانشناسی سدهای کردستان اظهار کرد: با آبگیری سد «آزاد» نیز که در نزدیکی نگل قرار دارد، چهار اثر به زیر آب میروند؛ گرچه بهدلیل همکاری خوب مسؤولان سد و وجود فرصت کافی برای مطالعات و عملیات نجات بخشی، جای نگرانی زیادی نیست.
به گفتهی آذرشب همچنین با آبگیری سد «حسنخان» که در 20 کیلومتری پل فرهادآباد قرار دارد، این پل بهشکل کامل غرق خواهد شد و در اینباره هیچ کاری نمیتوان انجام داد.
منبع ایسنا
ایسنا - مدیر کل دفتر حقوقی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفت: اگر ایران دربارهی تعدیل جهاننما دفاع نکند و یا عذر موجهی نداشته باشد، میدان نقش جهان خودبهخود از فهرست آثار جهانی حذف خواهد شد.
امید غنمی با یادآوری اینکه تعدیل جهاننما ادامه دارد، افزود: تعدیل طبقههای جهاننما هنوز متوقف نشده است و طی مذاکراتی که با مسؤولان شهری اصفهان شدهاند، مقرر شد که دو طبقهی دیگر این برج نیز کوتاه شوند.
وی با بیان اینکه کارشناسان یونسکو باید به اصفهان سفر کنند و از نزدیک شاهد تعدیل برج جهاننما باشند، تصریح کرد: اگر کارشناسان یونسکو این میزان از تعدیل (چهار طبقه) را بپذیرند که هیچ، وگرنه باید فکری کرد، تا آنها قانع شوند.
او دربارهی اینکه اگر کارشناسان یونسکو تعدیل چهار طبقه را از جهاننما قبول نکنند، چه میتوان کرد؟ اظهار داشت: همانگونه که هیات دولت تعدیل جهاننما را تصویب کرد، ما نیز فقط مصوبهی هیات دولت را پیگیری میکنیم، تا این تعدیل انجام شود و چنانچه این مصوبه صورت نگیرد، آنوقت مراتب را به دولت اعلام خواهیم کرد.
غنمی ادامه داد: براساس مصوبهی دولت، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باید میزان تعدیل جهاننما را مشخص کند. لذا نظر سازمان نیز باید بهگونهای باشد که نظر یونسکو را تامین کند.
وی تاکید کرد: در صورت پذیرفته نشدن میزان تعدیل ازسوی کارشناسان یونسکو، حتما ایران از خود دفاع خواهد کرد؛ چراکه ساختمان به اندازهای بزرگ است که دست کم در این فرصت کوتاه، هشت طبقه از آنرا نمیتوان تعدیل کرد.
او افزود: نمیتوان گفت، چه وقت تعدیل جهاننما باید صورت میگرفت و اگر صورت نگرفت، یونسکو بهطور خودکار میدان نقش جهان را از فهرست جهانی خارج میکند؛ ایران حتما حرف برای گفتن دارد و حتا کارشناسان ما نیز صحبت خواهند کرد؛ اما باید اقدامات بهگونهای باشند که یونسکو را قانع کنند.
مدیر کل دفتر حقوقی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بیان کرد: این درست است که اگر یونسکو دربارهی تعدیل جهاننما قانع نشود، میدان نقش جهان را از فهرست میراث جهانی حذف میکند؛ چراکه یونسکو تصمیمی را که در دوربان گرفته است، اجرا خواهد کرد؛ اگر یونسکو گفته است که پروندهی نقش جهان از فهرست آثار یونسکو خارج میشود، اگر عذر موجهی نداشتیم، میدان نقش جهان از فهرست آثار جهانی حذف خواهد شد.
وی این روند را طبیعی دانست و گفت: ما میگوییم، دو طبقه را کوتاه کردهایم و تعدیل دو طبقهی دیگر نیز در دست اقدام است. همچنین هشت طبقه را در مدت چهارماه در وسط شهر نمیتوان کوتاه کرد؛ اما چنانچه برخلاف همهی این موارد، دلایل ما قانعکننده نباشند، قطعا میدان نقش جهان از فهرست آثار یونسکو حذف میشود.
غنمی دربارهی پیشآمد حذف میدان نقش جهان از فهرست یونسکو، معتقد است: این اتفاق تجربهای میشود، برای دستگاههای اجرایی که دیگر شاهد چنین مواردی نباشیم که خساراتی بهدلیل تعدیل یا تخریب به دستگاه اجرایی وارد شود. ساخت جهاننما اتفاقی است که افتاده، اما بعید است که دیگر چنین اتفاقهایی دوباره تکرار شوند.
او دربارهی ساخت و سازهایی که در کنار آثار تاریخی ثبتشدهی ایران در فهرست آثار جهانی انجام میشوند، اظهار کرد: وظیفهی ما نیست، از روند این ساخت و سازها جلوگیری کنیم و دستاویز ما دادگستری است. لذا تمام دستگاههای اجرایی مکلفاند، نظر سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را در اینباره جویا شوند؛ چراکه در برخی مواقع ساخت و سازها بدون گرفتن نظر کارشناسان سازمان انجام میشوند و گاهی نیز پس از گرفتن نظر ما تخلف میکنند.
وی با تاکید بر اینکه هیچ مرجعی بالاتر از قوهی قضاییه نیست، اضافه کرد: ما تخلفها را به قوهی قضاییه اعلام میکنیم و این قوه است که باید جلوی عملیات تخریب آثار تاریخی را بگیرد. لذا ما قادریم، تا این سطح پیش رویم. البته وظیفهی ما فرهنگسازی است و اگر تخلفی صورت گرفت، هیچ راهی جز شکایت نداریم.
غنمی در پاسخ به این پرسش که چنانچه میدان نقش جهان 12 بهمنماه از فهرست آثار جهانی خارج شود، چه کسی مقصر خواهد بود؟ گفت: قطعا مقامات محلی اصفهان مقصرند. سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از آغاز ساخت جهاننما تاکنون، اسناد و مدارکی دربارهی اعلام اعتراضهای خود دارد و مقامات شهری اصفهاناند که تیشه به ریشهی خود میزنند، وگرنه سازمان میراث فرهنگی تمام تلاش خود را کرده است.
ساکنان شهر سوخته با دندان حصیربافی میکردند
شناسایی آسیبهای وارده به دندان مردم شهر سوخته نشان میدهد ساکنان این شهر باستانی 5 هزار سال پیش از دندانهایشان برای بافتن حصیر و سبد استفاده میکردند.
نمونهای از دندانهای بررسی شده
سیستان و بلوچستان _ خبرگزاری میراث فرهنگی _ بررسی و آسیب شناسی 40 مورد دندان اسکلتهای شهر سوخته نشان میدهد ساکنان این منطقه 5 هزار سال پیش برای ساخت اشیای بافتنی از قبیل حصیر و سبد، از دندانهای خود نیز استفاده میکردند.
«فرزاد فروزانفر»، سرپرست دفتر انسان شناسی پژوهشکده باستان شناسی و انسان شناس هیات باستانشناسی شهر سوخته دراینباره به میراث خبر گفت: «در ادامه مطالعات آسیب شناسی دندان که به صورت یک تیم مشترک توسط اینجانب از پژوهشکده باستان شناسی ایران و دکتر کرسی لورنتس از دانشگاه نیوکسل صورت می گیرد، بیش از 40 مورد آسیب شناسی دندان شناسایی شده است. در این میان یکی از موارد مهم مربوط به زنی جوان است که از دندان خود به عنوان ابزار استفاده می کرده است.»
وی افزود: «این نوع فعالیت ها بیشتر مربوط به ساخت اشیای بافتنی، مانند حصیر بافی و سبد بافی و کارهایی از این نوع می شده است.»
این نوع مشاغل، خاص یک گروه و یا مربوط به سنین معین نبوده، بلکه بستگی به ذوق و سلیقه و هنر افراد داشته است.
فروزانفر در این باره به میراث خبر گفت: «در شهرسوخته استفاده ابزاری از دندان را در مردان و زنان و در سنین مختلف مشاهده می کنیم. آنچه مسلم است، استفاده ابزاری از دندان برای بافت انواع اشیاء و لوازم خانگی و کارگاهی، مفروش کردن خانه ها، حمل کالا و بسته بندی آنها با استفاده از الیاف گیاهی و پشم، فراتر از یک کار هنری در اوقات فراغت، به عنوان یکی از مشاغل رایج شهرسوخته مورد توجه قرار می گیرد.»
پیش از این بررسی و آسیبشناسی اندام بزرگسالان اسکلتهای شهرسوخته که به تازگی توسط پژوهشکده باستانشناسی و دانشگاه نیوکاسل انگلستان آغاز شده، منجر به شناسایی یک سوارکار حرفهای در 5 هزار سال پیش شد. عوارض استخوانی نشان میدهد این فرد از نوجوانی تا لحظه مرگ سوارکاری میکرده است.
تا کنون بیشاز 600 نمونه اسکلت از گورستان باستانی شهر سوخته به دست آمده است.
این اسکلتها اکنون در پوششهای ویژه ای نگهداری میشوند و به تازگی نیز مطالعات دهان و دندان آنها توسط هیات مشترک انسانشناسی ایران و دانشگاه نیوکاسل آغاز شده است.
شهر سوخته مهمترین محوطه باستانی کشور است که 5 هزار سال پیش ساکنان متمدنی در آن زندگی میکردند.
این شهر بزرگ که حدود 151 هکتار وسعت داشته به دلایلی که هنوز معلوم نیست متروکه می شود و امروز تبدیل به تل خاکی عظیم شده است.